Hiểu về sẹo tăng sắc tố

Sẹo tăng sắc tố không phải là sẹo thực sự mà là những mảng tối màu trên da do sản sinh melanin dư thừa sau chấn thương da. Những vết đổi màu này thường xuất hiện sau khi bị mụn, vết cắt hoặc kích ứng và có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm nếu không được điều trị.

Không giống như sẹo lồi hoặc sẹo rỗ, sẹo tăng sắc tố không làm thay đổi kết cấu da. Tuy nhiên, sự xuất hiện của chúng vẫn có thể gây khó chịu, đặc biệt là ở các vùng như mặt, cổ hoặc tay. Tin tốt là gì? Với phương pháp điều trị phù hợp, những vết sẹo này có thể mờ đi đáng kể hoặc thậm chí biến mất hoàn toàn.

Nguyên nhân gây ra sẹo tăng sắc tố là gì?

Sẹo tăng sắc tố xảy ra khi da sản xuất quá nhiều melanin như một phần của quá trình chữa lành tự nhiên. Có một số yếu tố góp phần vào việc sản xuất melanin dư thừa này, bao gồm:

sẹo tăng sắc tố:

1. Chấn thương da : Khi da bị tổn thương, chẳng hạn như mụn, vết cắt hoặc vết trầy xước, nó sẽ kích hoạt phản ứng viêm. Tình trạng viêm này kích thích sản xuất melanin, có thể dẫn đến các mảng tối màu sau khi da lành lại.

2. Tình trạng da : Các bệnh như bệnh vẩy nến, viêm da, v.v. gây viêm mãn tính có thể dẫn đến tăng sắc tố sau viêm khi tình trạng viêm lắng xuống.

3. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời : Tia UV làm trầm trọng thêm tình trạng tăng sắc tố bằng cách tăng sản xuất melanin ở những vùng da đã sẫm màu. Đây là lý do tại sao sẹo do tăng sắc tố thường sẫm màu hơn sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mà không được bảo vệ. Về cơ bản, nếu da bị tổn thương do cháy nắng hoặc rám nắng, nó có thể để lại sẹo tăng sắc tố vĩnh viễn.

4. Cạy hoặc gãi da : Chạm hoặc gãi vào vùng da bị kích ứng có thể làm tình trạng đổi màu da trở nên tồi tệ hơn bằng cách làm tổn thương thêm da và kéo dài quá trình chữa lành.

5. Thay đổi nội tiết tố : Sự thay đổi nội tiết tố có thể khiến da phản ứng mạnh hơn, dẫn đến nguy cơ tăng sắc tố da sau chấn thương cao hơn.

6. Yếu tố di truyền : Những người có tông màu da sẫm hơn dễ bị sẹo tăng sắc tố hơn vì họ tự nhiên sản xuất nhiều melanin hơn.

7. Thuốc : Một số loại thuốc, như thuốc tránh thai, thuốc kháng sinh hoặc thuốc hóa trị, có thể làm tăng độ nhạy cảm với ánh sáng mặt trời, dẫn đến tăng sắc tố do da phản ứng với tia UV.

8. Tông màu da : Những người có tông màu da sẫm hơn thường dễ bị tăng sắc tố hơn vì da của họ tự nhiên sản xuất nhiều melanin hơn.

Có những loại sẹo tăng sắc tố nào?

Các loại sẹo tăng sắc tố này khác nhau về hình dạng, nguyên nhân và phương pháp điều trị, nhưng tất cả đều liên quan đến việc sản xuất quá mức melanin do tổn thương da hoặc các tác nhân bên ngoài. Vì vậy, việc hiểu rõ các loại sẹo này sẽ giúp bạn lựa chọn phương pháp điều trị tốt nhất:

1. Tăng sắc tố sau viêm (PIH) : Đây là loại tăng sắc tố phổ biến nhất và xảy ra sau viêm da, chấn thương hoặc sang chấn. Tình trạng này thường xuất hiện sau bỏng, vết cắt hoặc các dạng kích ứng da khác. PIH thường xuất hiện dưới dạng các đốm hoặc mảng sẫm màu hơn vùng da xung quanh. Những đốm này thường mờ dần theo thời gian, nhưng quá trình này có thể mất vài tháng. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến mọi loại da nhưng dễ nhận thấy hơn ở những người có tông màu da từ trung bình đến tối.

2. Nám da (Chloasma): Nám da thường do thay đổi nội tiết tố, chẳng hạn như mang thai, sử dụng biện pháp tránh thai hoặc liệu pháp thay thế hormone. Tình trạng này cũng có thể trầm trọng hơn khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Nám da biểu hiện dưới dạng các mảng sẫm màu lớn, đối xứng trên mặt, thường ở trán, môi trên và má. Sắc tố có thể thay đổi từ nâu nhạt đến nâu sẫm. Tình trạng này phổ biến hơn ở những người có tông da sẫm màu, đặc biệt là người gốc Latinh, châu Á hoặc châu Phi.

3. Đốm nắng (Lentigin mặt trời) : Những đốm này hình thành do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời kéo dài và lặp đi lặp lại trong nhiều năm. Tia UV kích thích sản xuất melanin dư thừa, dẫn đến các mảng da sẫm màu hơn. Đốm nắng thường xuất hiện dưới dạng các đốm nhỏ, phẳng, màu nâu hoặc rám nắng trên các vùng da tiếp xúc với ánh nắng như mặt, tay, vai và ngực. Mặc dù đốm nắng có thể xuất hiện ở mọi tông màu da, nhưng chúng dễ thấy hơn ở những người có tông màu da sáng.

4. Vết thâm do kích ứng : Các đốm hoặc mảng thâm rải rác xuất hiện sau khi da phản ứng với sản phẩm hoặc tác động vật lý. Tình trạng này có thể do tẩy tế bào chết quá mức, phản ứng dị ứng hoặc chăm sóc da không đúng cách.

5. Tàn nhang (Ephelides) : Những đốm nhỏ màu nâu nhạt thường xuất hiện trên mặt, cánh tay và vai. Tàn nhang là bệnh di truyền và xuất hiện do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Tàn nhang thường gặp ở những người có làn da sáng, nhưng cũng có thể xuất hiện ở những người có tông da trung bình.

6. Tăng sắc tố sau phẫu thuật : Các thủ thuật phẫu thuật, đặc biệt là các thủ thuật liên quan đến vết mổ hoặc khâu da, có thể gây sẹo. Quá trình lành da có thể dẫn đến tăng sản xuất melanin tại vị trí vết thương. Sắc tố thường xuất hiện dưới dạng các vùng tối màu xung quanh vị trí phẫu thuật và có thể kéo dài hàng tháng hoặc thậm chí lâu hơn. Những người có tông màu da tối hơn có nhiều khả năng bị tăng sắc tố sau phẫu thuật hơn.

Thành phần chăm sóc da hiệu quả giúp làm mờ sẹo tăng sắc tố

Các nghiên cứu cho thấy việc chăm sóc da chuyên sâu có thể làm giảm đáng kể sự xuất hiện của sẹo tăng sắc tố theo thời gian. Dưới đây là một số thành phần hiệu quả nhất:

• Vitamin C : Là một chất chống oxy hóa mạnh, Vitamin C hỗ trợ làn da đều màu bằng cách giảm sản sinh melanin. Chỉ cần thoa serum Vitamin C, chẳng hạn như Serum Stem-C của chúng tôi (một loại serum Vitamin C chuyên sâu giúp làm sáng, rạng rỡ và săn chắc da), vào buổi sáng để bảo vệ da tối đa khỏi tia UV khi kết hợp với kem chống nắng. Kết quả có thể thấy rõ sau 8–12 tuần sử dụng hàng ngày.

• Retinoids (Retinol, Retinoid Tretinoin): Retinoids như retinol giúp tăng tốc độ thay mới tế bào, giúp làm mờ vết thâm nhanh hơn bằng cách thúc đẩy quá trình đào thải các tế bào da bị sắc tố. Retinoids thường có trong kem dưỡng da ban đêm và serum. Ví dụ, Serum Retinol Renewal của chúng tôi chứa các chất dưỡng ẩm mạnh mẽ và nồng độ cao vitamin A và E sinh học. Serum này giúp giữ ẩm và ngăn ngừa tổn thương do khô da. Kết quả cuối cùng là làn da săn chắc, căng mọng, khỏe mạnh hơn, rạng rỡ hơn. Tuy nhiên, sự cải thiện đáng kể có thể mất từ 3–6 tháng.

• Niacinamide : Giúp làm sáng các vết thâm nám bằng cách ức chế sự vận chuyển melanin đến các tế bào da, từ đó làm giảm tình trạng tăng sắc tố theo thời gian. Có thể sử dụng hai lần mỗi ngày và hiệu quả cải thiện có thể thấy rõ trong vòng 4–8 tuần.

• AHA và BHA : Các chất tẩy tế bào chết hóa học này loại bỏ lớp tế bào chết trên cùng, để lộ làn da sáng hơn bên dưới. Sử dụng 1–2 lần một tuần như một phần của quy trình chăm sóc da ban đêm. Bạn có thể thấy làn da rạng rỡ ngay lập tức sau vài lần sử dụng, nhưng các vết thâm nám sẽ mờ dần sau nhiều tháng.

Phương pháp điều trị chuyên nghiệp để loại bỏ sẹo tăng sắc tố

Đối với các vết sẹo tăng sắc tố cứng đầu, các phương pháp điều trị chuyên nghiệp có thể mang lại kết quả nhanh hơn và rõ rệt hơn: bên dưới:

1. Lột da hóa học: Một dung dịch hóa học được thoa lên da để tẩy tế bào chết trên bề mặt và thúc đẩy quá trình bong tróc tế bào da chết. Phương pháp này có thể giúp làm mờ các vết thâm và cải thiện kết cấu da tổng thể.

2. Liệu pháp laser : Sử dụng ánh sáng chuyên biệt để phá vỡ các cụm melanin trong da. Các loại khác nhau bao gồm:

• Laser phân đoạn : Tác động vào các lớp sâu hơn của da để giảm sắc tố và thúc đẩy sản xuất collagen.

• Laser Q-Switch : Nhắm mục tiêu cụ thể vào các tế bào sắc tố để phá vỡ melanin dư thừa, giúp làm giảm các đốm đen.

• Pico Laser : Sử dụng các xung năng lượng cực ngắn để nhắm vào sắc tố và phá vỡ chúng để dễ dàng loại bỏ hơn.

3. Lăn kim : Sử dụng kim nhỏ để tạo ra các tổn thương siêu nhỏ trên da, thúc đẩy sản xuất collagen, tăng cường khả năng hấp thụ các sản phẩm làm sáng da và giúp làm mờ sắc tố bằng cách đẩy nhanh quá trình tái tạo da.

4. Liệu pháp ánh sáng xung cường độ cao (IPL) : IPL sử dụng năng lượng ánh sáng phổ rộng để tác động vào melanin và mạch máu, giúp giảm sắc tố và mẩn đỏ, mang lại làn da đều màu hơn.

Ngăn ngừa sẹo tăng sắc tố

Cách tốt nhất để kiểm soát sẹo tăng sắc tố là ngăn ngừa chúng hình thành ngay từ đầu. Vì vậy, sau đây là những bước chủ động bạn có thể thực hiện:

1. Luôn luôn thoa kem chống nắng : Sử dụng kem chống nắng hàng ngày là điều cần thiết để bảo vệ da khỏi tia UV, tác nhân làm trầm trọng thêm tình trạng tăng sắc tố. Hãy chọn kem chống nắng phổ rộng SPF 30+ và thoa lại thường xuyên.

2. Tránh cạy da : Tránh cạy mụn, vảy hoặc kích ứng. Việc cạy da gây thêm tổn thương, dẫn đến tăng sắc tố sau viêm.

3. Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ : Tẩy tế bào chết mạnh và các chất gây kích ứng có thể làm tổn hại hàng rào bảo vệ da, khiến da dễ bị đổi màu hơn. Thay vào đó, hãy chọn các sản phẩm dịu nhẹ, làm dịu da.

4. Bổ sung thành phần làm sáng da sớm : Ngăn ngừa các đốm đen hình thành bằng cách sử dụng các phương pháp điều trị làm sáng da như niacinamide hoặc Vitamin C ngay khi tình trạng đổi màu da bắt đầu xuất hiện.

5. Giữ ẩm cho da : Dưỡng ẩm đầy đủ giúp da phục hồi và tăng khả năng phục hồi, giảm nguy cơ tăng sắc tố kéo dài sau chấn thương.

6. Lối sống lành mạnh : Duy trì lối sống lành mạnh có thể giúp làn da của bạn phục hồi và tái tạo hiệu quả hơn, giảm khả năng gặp phải các vấn đề về sắc tố.

7. Tìm kiếm sự can thiệp sớm : Nếu bạn nhận thấy tình trạng tăng sắc tố hình thành, hãy bắt đầu điều trị sớm để ngăn ngừa tình trạng này trở nên sâu hơn và khó mờ hơn.

Những câu hỏi thường gặp

H: Sẹo do tăng sắc tố có vĩnh viễn không?
Đ: Không, hầu hết các vết sẹo do tăng sắc tố không phải là vĩnh viễn. Với sự chăm sóc và điều trị đúng cách, chúng thường mờ đi trong vòng vài tháng, mặc dù tình trạng tăng sắc tố sâu hơn có thể mất nhiều thời gian hơn.

H: Phải mất bao lâu để làm mờ sẹo tăng sắc tố?
A: Sẹo tăng sắc tố nhẹ có thể mờ dần trong vòng 3–6 tháng, trong khi các trường hợp nghiêm trọng hơn có thể mất 1–2 năm, đặc biệt là khi không can thiệp.

H: Kem chống nắng có thể ngăn ngừa sẹo do tăng sắc tố không?
A: Có, kem chống nắng rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng tăng sắc tố mới và ngăn ngừa sẹo hiện có trở nên trầm trọng hơn do tiếp xúc với tia UV.

H: Các biện pháp tự nhiên có hiệu quả đối với sẹo do tăng sắc tố không?
A: Các biện pháp tự nhiên như lô hội hoặc nghệ có thể mang lại lợi ích nhẹ nhưng không hiệu quả bằng các thành phần đã được chứng minh như retinol, Vitamin C hoặc niacinamide.

H: Liệu các phương pháp điều trị chuyên nghiệp có mang lại kết quả nhanh hơn không?
A: Có, các phương pháp điều trị như lột da bằng hóa chất hoặc liệu pháp laser có thể mang lại kết quả nhanh hơn, nhưng chúng phải được thực hiện bởi một chuyên gia được cấp phép để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Tóm lại: Có nhiều cách để giảm đáng kể nguy cơ hình thành sẹo do tăng sắc tố

Nhìn chung, sẹo tăng sắc tố có thể gây khó chịu, nhưng với sự kết hợp giữa việc chăm sóc da phù hợp, các liệu pháp chuyên nghiệp và các biện pháp phòng ngừa, đặc biệt là vì sẹo tăng sắc tố khác nhau về hình dạng, nguyên nhân và phương pháp điều trị, mặc dù tất cả đều liên quan đến việc sản xuất quá mức melanin do tổn thương da hoặc các tác nhân bên ngoài – bạn có thể đạt được làn da sáng mịn và cân bằng hơn theo thời gian. Kiên nhẫn và kiên trì là chìa khóa thành công!

Nguồn:

1. Hiệp hội Viện Hàn lâm Da liễu Hoa Kỳ. Điều trị Tăng sắc tố Sau Viêm. AAD.org

2. Quỹ Ung thư Da. Hướng dẫn về Kem chống nắng và Bảo vệ Da. SkinCancer.org

3. Viện Y tế Quốc gia. Ảnh hưởng của việc sản xuất melanin lên tình trạng tăng sắc tố. NIH.gov

Lưu ý: **Những tuyên bố này chưa được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đánh giá. Sản phẩm này không nhằm mục đích chẩn đoán, điều trị, chữa khỏi hoặc ngăn ngừa bất kỳ bệnh nào. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ và bác sĩ da liễu để có chế độ chăm sóc da phù hợp hơn, đặc biệt nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào hoặc có bệnh lý nền.